Araştırmacı, Tarihçi ve Dadaş Ocakları Derneği Başkan Yardımcısı Ümit Topal Rusların Erzurum’u ve Pasinleri işgali sırasında Rus askerlerinin bir çok tarihi eserleri yok ettiklerini bir kısım tarihi eserleri ve içlerinde de Pasin sancağı başta olmak üzere Rusya ya götürdüklerini ve orada sergiledikleri görülmüştür. Rusya dan tarihi eserlerin ve sancakların geri alınması için girişimde bulunan Tarihçi ve Araştırmacı Dadaş OcaklarıDerneği Başkan yardımcısı Ümit Topal hem içişleri Bakanlığına ,hemde avukatı aracılığıyla mahkemeye başvurdu.
Tarihçi Araştırmacı Ümit Topal konuyla ilgili olarak Bir Basın açıklamasıda yayınladı
Kıymetli Basın Mensupları ;
Bilindiği üzere Erzurum tarihte birkaç kez Rus işgaline uğramıştır. Bunlardan sonuncusu da Şubat 1916'da başlamış ve 12 Mart 1918 tarihinde Kazım Karabekir paşa komutasındaki Türk Ordusu'nun şehri geri alması ile son bulmuştur.
Bu işgal sırasında şehrin pek çok tarihi ve kültürel değeri Ruslar tarafından tahrip edilmiş ve yok edilmiştir. Yine Ruslar, Erzurum'un müdafaası için çok çetin çarpışmaların yaşandığı Aziziye Tabyalarından ele geçirdikleri "9 adet Alay Sancağı" ile Pasinler'den ele geçirdikleri "1 adet Pasin Sancağı" ile birlikte pek çok eseri Rusya'ya götürmüşlerdir.
Müvekkilim araştırmacı tarihçi yazar Ümit Topal beyin çalışmaları ve derlediği bilgi ve belgeler ışığında; bu sancakların, şehre ilk giren Rus komutanı olan yüzbaşı Konieff tarafından Aziziye Tabyalarından ele geçirildikten sonra önce Tiflis'e götürülüp burada sergilendiği, törenler yapılarak Rus kuvvetlerinin propagandasının yapıldığı, sonrasında St. Petersburg'a götürülerek Rus Çarı II. Nİikola' ya takdim edildiği ve şu anda da yine St. Petersburg'da bulunan Hermitage Müzesi depolarında olduğu tespit edilmiştir.
Tarihsel süreç içinde bu esir ğsancakların iadesi ile ilgili pek çok girişimin yapıldığı, son olarak 2018 yılında Erzurum Valiliği tarafından bir rapor hazırlanarak ilgili mercilere iletildiği ve bu konuda bir takım girişimler yapılmış ise de maalesef bugüne kadar somut bir sonuç elde edilemediği ve bu sancakların ait olduğu yere yani Erzurum'a iade edilemediği görülmüştür.
Bunun üzerine bizler de yöre insanları olarak sayın Ümit Topal ve ben , başta şanlı Erzurum müdafaasında şehit düşen ecdadımıza sonra da Milletimize ve tarihe karşı olan sorumluluk bilinci ile üzerimize düşen vazifeyi yerine getirmek adına Erzurum 1.Asliye Hukuk Mahkemesi nezdinde Rusya' da adeta esir bulunan bu 9 adet Erzurum Alay Sancağı ile 1 adet Pasin Sancağının iadesi için Rusya Federasyonu'na karşı bir mülkiyet tespit ve iade davası açmış bulunmaktayız.
Bildiğimiz kadarıyla bu dava, Türkiye' de ilktir. İlk kez bu esir sancakların iadesi, adli olarak ve resmen talep edilmektediir.
Bu konuda başta Sayın Cumhurbaşkanımız olmak üzere Sayın Adalet Bakanımız , Sayın Dışişleri Bakanımız , Sayın Milli Savunma Bakanımızın , Sayın İçişleri Bakanımızın ve diğer pek çok devlet büyüğümüzün sürece yardımcı olacağına, katkıda bulunacağına inancımız tamdır.
Yine bu sürecin hızlanmasına katkı oluşturmak ve kamuoyunun bilgilendirilmesi adına da siz sayın basın mensuplarımızın da bu milli görevimizde bizlere yardımcı olacağınızı ümit ediyor ,saygılar sunuyoruz.
Ümit Topal /Araştırmacı- Tarihçi
Ömer Çelik / Avukat
01.03.2021
T.C.
İÇİŞLERİ BAKANLIĞI
EMNİYET GENEL MÜDÜRLÜĞÜ
( İNTERPOL-EUROPOL DAİRESİ BAŞKANLIĞI’NA)
İsmim Ümit TOPAL Araştırmacı Tarihçi yim. Erzurum /Hasankale li yim. Uzun zamandır araştırmakta olduğumuz aşağıdaki tarihi eser ve vesikaların 1915,1918 yılları arasında Osmanlı Rus savaşları esnasında Erzurumun çeşitli bölgelerinden alınarak götürüldüğünü ve Rusya müzelerinde zaman zaman sergilendiğini keşif etmiş bulunmaktayız aşagıdaki listesi ve özelikleri ayrıntılı olarak belirtilen söz konuşu Milli ve tarihimizle igili eserlerin Rusyadan iade edilebilmesi için yapılacak adli ve idari işlemler konusunda izlenecek Presedür konusunda görüşünüz ile izlenecek yol hakkında yapılacak işlemlerin isarını arz ederim.
DADAŞ OCAKLARI DERNEĞİ
BAŞKAN YARDIMCISI
Ümit TOPAL
TARİHİ VESİKALARIN EKLERİ
1-) S.V. Ter- Avertisyan. 30 Nisan- 23 ağustos tarihleri arasında Kafkas cephesine gerçekleştirdiği ikinci seferinin raporunda ,Sarıkamış,Köprüköy, Hasankale, Erzurum rotası ile hareket ettiğini ,Erzurumdan hasankaleye döndüğünü,ordanda Hınıs ,Muş ,bitlise gittiğini ,topladığı el yazmalarını Tiflise götürdüğünü.
Tiflisdeki Kafkas Müzesi Kütüphanecisi S. V . Ter –Avetisyan tarafından elde edilen bu el yazmaların , bugün Rusya Bilimler Akademisine bağlı St. Petersburg Doğu yazmaları Ensitüsünde bir koleksiyon oluşturduğunu (1279cilt) belirtmiştir.( akimuşkin 20070:211) 7 Mayısta A.N Kaznakovla birlikte Erzurumda ki El yazmalı eserleri inceleyerek ,müslüman el yazmalarını Tiflise göndermişlerdir.
2-) N.y.Marr ın hazırladığı bir proğram doğrultusunda Erzurum ,btlis ve vandan 4000 den fazla el yazmalı eserleri ve diğer kültürel mirası (sancaklar,kitabeler,kale kapıları vs S.t. Petersburg Asya müzesi ve tiflisdeki Kafkas müzesine gönderilmiştir .(abramyan 2012 :26 ) 3-) Anadoludan giden eserlerin iadesi ile ilgili ilk girişim Osmanlı Hükümeti tarafından İstanbul Hükümeti Maarif nezareti Tedrisat-ı Aliye Dairesi müdürlüğü tarafından 3 Ağustos 1920tarihinde yapılmıştır.
4-) 11 şubat 1924 tarih ve 5124/67 sayılı yazıda savaş sırasında Trabzon,Erzurum ve van vilayetlerinden çok sayıda eski eseri iade etmeleri gerektiğini belirtmiş (usta 2015:128) lakin bu girişimlerin hiç birisi olumlu sonuç vermemiştir.
5-) 2018 yılında Erzurum valiliğinin bir teşebbüsü olmuş isede onunda bir sonucu olmamıştır. 6-) Resimler
Resimlerde 9 adet sancağımız
Esaret altındadır.
